Dit boek is bedoeld om tegenwicht te bieden tegen het simplistisch geroep en getier dat in een twitter-tijden de ether vult. Het wil mensen tools aanreiken om de werkelijkheid waarin wij leven op het spoor te komen door ‘kritisch’ te leren denken. In de inleiding legt de auteur eerste uit dat de term ‘kritisch’ ten onrechte een negatieve connotatie heeft. Hij bedoelt ermee, dat wij de werkelijkheid zoals die op ons afkomt niet zomaar op face value moeten nemen, maar moeten onderzoeken, nieuwsgierig, en daarbij ons verstand moeten gebruiken om zin en onzin van elkaar te scheiden. Dat klinkt logisch, maar wordt veel te weinig gedaan, en is ook niet altijd even gemakkelijk. Daarbij wil dit boekje dus helpen. Het bestaat uit een inleidend hoofdstuk, gevolgd door 33 lemma’s, waarin steeds op een ander manier het ‘kritische denken’ centraal staat.
De lemma’s (2 à 5 pagina’s) zijn alfabetisch geordend en kunnen apart gelezen worden. De auteur geeft zelf aan het eind van elk lemma een tip welke onderwerpen erop aansluiten. De stijl van de stukjes verraadt de onderwijscontext van de auteur (docent filosofie, lerarenopleiding). Aangenaam is dat de auteur in het eerste hoofdstuk ook zijn ‘inspiratiebronnen’ bekend maakt: Bertrand Russell, Epicurus, en Boeddha. Hij had Socrates en Habermass kunnen toevoegen. Hij heeft een fascinatie voor het opsporen van ‘feiten’ (niet zo simpel als het lijkt), een voorkeur voor inductief redeneren, gecombineerd met sterk moreel urgentiebesef. De toon is ontspannen, soms relativerend. De docent is nooit ver weg. Daarbij is de auteur goed thuis in de materie, zodat hij weinig tijd verspilt aan aanlopen en inleidingen, maar met behulp van goed gekozen voorbeelden doorstoot naar de kern van de zaak. Op de website van DAMON kunt u enkele fragmenten van het boek downloaden, incl. de lijst van lemma’s.
Aanbevolen met name voor leerkrachten levensbeschouwelijk onderwijs, catecheten en gesprekskringleiders, die bij heikele punten wel eens wat verder willen komen dan een onbevredigend ‘we agree tot disagree’
Dick Wursten
Kees Meijlink, Eigen wijs. Kritisch denken in 33 lemma’s.
Damon, 2017. ISBN: 9789463401210. 152 blz. € 14,90.