Célestin Freinet (1896-1966), dorpsonderwijzer in de Alpes-Maritimes, heeft een pedagogisch systeem ontworpen dat nog steeds inspirerend werkt voor heel wat scholen en leerkrachten. Zo kent Vlaanderen verhoudingsgewijs de hoogste concentratie ter wereld van Freinetscholen (ong. 70 scholen in het basisonderwijs en een tiental in het secundair). Vooral in de stad Gent is dit onderwijstype sterk aanwezig. Sinds 2004 biedt ook het Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap (het GO!) ruimte voor methodescholen en kunnen dus ook GO! scholen hun pedagogisch project uitbouwen volgens de Freinetpedagogiek (L’éducation n’est pas une formule d’école, mais une oeuvre de vie, 1925).
Jan Devos (onderwijzer, coördinator leerplanontwikkeling bij het OVSG, medewerker van de pedagogische begeleidingsdienst van de stad Gent, ondewijsinspecteur) wil met dit boekje het oorspronkelijke en authentieke werk en denken van Freinet ontsluiten voor het bredere publiek. De auteur is zich ten volle bewust dat de het onderwijswereld ook niet stil heeft gestaan sinds Freinet. Het traditionele onderwijs waartegen Freinet zich afzette heeft inmiddels zelf veel van zijn pedagogische inzichten overgenomen, of beter: ook ontdekt als relevant. En ook het Freinet-onderwijs heeft zich verder ontwikkeld. Het is trouwens, zo blijkt uit dit boekje, absoluut geen gesloten systeem.
In het boekje wordt het oorspronkelijke gedachtegoed van Freinet op een heel effectieve wijze in de vorm van karakteristieke – te denken gevende – citaten van Freinet zelf gepresenteerd, in het Frans (roodgedrukt) met vertaling.
Met zin voor nuance, verbanden, krijgt de lezer een overzicht van de essentie van het pedagogische denken van Preinet. De meest relevante gebeurtenissen uit zijn leven worden geschetst en zo wordt de persoon en het denken van Freinet beknopt, maar afdoend gesitueerd in zijn historische context: ruraal Frankrijk, tussen twee Wereldoorlogen, de communistische partij, waartoe Freinet behoorde en waar hij ook enorm veel problemen heeft gekregen etc. Hagiografische neigingen zijn de auteur gelukkig vreemd. Zo krijgt ook Elise Lagier-Bruno (mw. Freinet) wat haar toekomt.
Na een ‘Kijkwijzer’ (vragenlijst waarmee iedereen die dat wil het Freinetgehalte van een school kan meten) eindigt het boekje met een uitgebreide bibliografie.
Een aanrader voor iedereen die in kort bestek Freinet wil leren kennen en graag teksten in z’n oorspronkelijke setting wil ‘proeven’.
DW
Jan Devos, De visie van Freinet. Garant Antwerpen-Apeldoorn 2013. 99 blz. € 15,10. ISBN 9789044130232.